İYİ Parti Samsun Milletvekili Dr. Erhan Usta’nın birinci imza sahibi olduğu, Çalışanların ve Emeklilerin Geçim Koşullarının İyileştirilmesi Amacıyla Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifini, İYİ Parti Grubu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sundu.
Çalışanlar ve emekliler için refahı içeren söz konusu teklif; enflasyon ve hayat pahalılığı karşısında dar gelirli kesimleri korumaya yönelik düzenlemeler içeriyor. Sosyal hakların iyileştirilmesi ve gelir adaletinin sağlanması amacıyla çeşitli maddeler teklif kapsamında yer alıyor.
İYİ Parti’nin Meclis’e sunduğu “Refah Paketi” kanun teklifinde şu başlıklar öne çıkıyor:
Çalışanlar İçin Vergi Adaleti
Vergi dilimlerinin adaletsiz şekilde düşük tutulduğunu söyleyen İYİ Parti, çalışanların ilerleyen aylarda daha yüksek vergi oranlarına maruz kalmasının önüne geçecek bir düzenleme öneriyor.
İYİ Parti: “Düzenleme ile Gelir Vergisi Kanunu’ndaki gelir vergisi dilimleri güncellenip, en alt vergi diliminin üst sınırı 158.000 TL’den 415.387 TL’ye çıkarılacağını böylelikle çalışanların daha uzun süre düşük vergi dilimlerinde kalmasının sağlanacağını ve maaşlardan daha az vergi kesilerek çalışanların gelir kaybının önleneceğini belirtti.
Teklifte yer alan detaya göre; 2000 yılı vergi dilimlerinin günümüze kadar YDO ile artırıldığı senaryoda kümülatif gelir vergisi matrahı 2025 yılı sonunda 500.000 TL’ye ulaşacak bir çalışanın ücretinden yaklaşık 20.770 TL daha az vergi kesintisi yapılacak ve çalışanlar lehine bir tablo ortaya çıkacaktır.
Asgari Ücrete Büyümeden Pay
Asgari ücretin belirlenmesiyle ilgili yeni bir kriter getiriliyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ücret artışlarını belirlerken TÜİK’in açıkladığı gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) artış oranını esas almak zorunda olacak. Bu sayede çalışanlar, büyümeden hak ettikleri payı alabilecek.
Düzenlemeye göre ücretli çalışanlar, iktisadi büyümeye doğrudan sundukları katkı sebebiyle, gerçekleşen enflasyon oranına ilave olarak büyüme oranı kadar ücret artışı almayı hak etmektedirler denilerek Asgari Ücret Tespit Komisyonunun sonraki döneme ait asgari ücret tespitinde cari fiyatlarla belirlenmiş gayrisafi yurt içi hasılanın artış oranından daha düşük bir oran belirleyememesi kanunen teminat altına alınacaktır.
Düzenlemeye göre ücretli çalışanlar iktisadi büyümeye doğrudan sundukları katkı nedeniyle, gerçekleşen enflasyon oranına ek olarak büyüme oranı kadar ücret artışı almaya hak kazanacaktır. Bu doğrultuda, Asgari Ücret Tespit Komisyonunun belirleyeceği asgari ücretin, cari fiyatlarla hesaplanan gayrisafi yurt içi hasılanın artış oranından daha düşük olamayacağı kanunen güvence altına alınacaktır.
Teklifin gerekçesinde, bu hesaba göre asgari ücret belirlenmiş olsaydı asgari ücretin 29.000 TL olacağı vurgulanmış ve 2025 yılında 84.000 TL’nin asgari ücretlinin cebinde kalacağı söylenmiştir.
Kademeli Emeklilik
İYİ Parti, en düşük emekli maaşının asgari ücrete eşitlenmesini ve kademeli olarak artırılmasını öngören bir plan sundu.
Teklife göre, kademeli olarak en düşük emekli maaşı, asgari ücret seviyesine çıkarılacak. Düzenleme ile en düşük emekli maaşının cari yıl için belirlenen net asgari ücretten az olmaması hedeflenmektedir.
Teklifin gerekçesinde asgari ücretin, toplumun en düşük gelir standardı olarak belirlenmiş olan, aktif çalışma hayatındaki bireylerin en temel yaşam giderlerini karşılamalarına yönelik bir eşik olarak kabul edildiği vurgulanmış ve emeklilerin de bu temel seviyenin altında bir gelirle yaşamaya mahkûm edilmesi kabul edilemez denilmiştir.
2002’de asgari ücretten fazla olan en düşük emekli maaşının asgari ücretin %65’i seviyesine kadar gerilediğine vurgu yapılmıştır.
Memur Emeklilerine Seyyanen Zam
Seçim öncesinde memur emeklilerine verilen ancak uygulanmayan seyyanen zam vaadini hatırlatan İYİ Parti, memur emeklilerine aylık 8 bin TL seyyanen zam yapılmasını talep etti.
Teklifte, 2023 yılının mayıs ayında en düşük memur maaşını 22.000 TL’ye yükseltmek amacıyla 8.077 TL seyyanen zammın Cumhurbaşkanı tarafından kamuoyuyla paylaşıldığı ve bu zammın otomatik olarak memur emeklilerine de yansıtılacağının sözünün verildiği dile getirilmiştir.
Takip eden dönemde TBMM’ye sunulan Teklifin memur emeklilerini kapsamadığı ve üzerinden iki yıla yakın zaman geçmesine rağmen bu sözün yerine getirilmediği vurgulanmıştır. Düzenleme ile 8.088 TL’ye tekabül eden tutarın memur emeklilerine verilmesi amaçlanmıştır.
Bayram İkramiyesi 11.052 TL Olacak
İYİ Parti, emeklilere ödenen bayram ikramiyelerinin enflasyon karşısında eridiğini belirterek, mevcut 3.000 TL’lik bayram ikramiyesinin 11.052 TL’ye çıkarılmasını öngören bir düzenleme teklif etti. Bayram ikramiyelerinin net asgari ücretin yarısı kadar olması gerektiği vurgulanarak, sabit tutar sisteminin emeklilerin alım gücünü koruyamadığı ifade edildi.
Teklifin gerekçesinde, mevcut uygulamada bayram ikramiyesinin sabit bir tutar olarak belirlendiği, ancak değişen ekonomik koşullar nedeniyle reel değerinin hızla eridiği vurgulandı.
İYİ Parti’nin önerisiyle, bayram ikramiyeleri her yıl asgari ücret artışına paralel olarak güncellenecek ve emeklilerin alım gücü korunacak. Düzenlemede yer alan detaylara göre:
Bayram ikramiyesinin cari yıl için belirlenen net asgari ücretin yarısı kadar olması öneriliyor.
Emeklilere verilen 3.000 TL’lik bayram ikramiyesinin 11.052 TL’ye yükseltilmesi planlanıyor.
İlk kez 2018 yılında 1.000 TL olarak belirlenen ikramiyenin, o dönemde yaklaşık 250 dolara denk geldiği, ancak bugün aynı tutarın 9.000 TL’nin üzerinde olduğu ifade ediliyor.
TÜİK verilerine göre, bayram ikramiyesi uygulamasının başladığı tarihten bu yana genel fiyat seviyesinin 8,3 kat arttığı, ancak ikramiyenin yalnızca 3 kat artırıldığı belirtiliyor.
Memurlara ve Tüm Emeklilere 5 Puan İlave Zam
Teklifte yer alan bir diğer madde ile hedef enflasyondaki güncellemenin memurlara ve tüm emeklilere yansıtılacağı dile getirilmiştir. Düzenlemeye göre ocak ayında yapılan zam oranlarına ilave 5 puan eklenecektir.
Maddenin gerekçesinde 2025 yılı ocak ayında SSK ve BAĞ-KUR emeklilerine yapılan %15,75’lik zam oranı ile memur ve memur emeklilerinin maaşları için 2025 yılının ilk altı aylık dönemini kapsayacak %11,54’lük zam 5 puan artırılacaktır.
MALİYET NE KADAR?
İYİ Parti, sunduğu kanun teklifinin maliyetinin 735 milyar TL olduğunu hesapladı.
375 milyar TL gelir azaltıcı etki
710 milyar TL harcama artırıcı etki
350 milyar TL ilave sosyal güvenlik prim geliri etkisi
Toplamda 735 milyar TL net maliyet hesaplandı.
KAYNAK NEREDEN BULUNACAK?
İYİ Parti, teklifin bütçeye maliyetine ilişkin kaynağı ise şu detaylara yer vererek paylaştı:
Paketin yaratacağı 1,1 trilyon TL’lik harcama etkisi sonucu yaklaşık 130 milyar TL vergi geliri elde edilecek.
Kamunun cari harcamalarından %20 tasarruf ile 200 milyar TL kaynak sağlanacak.
KÖİ sözleşmelerinin yeniden düzenlenmesiyle 70 milyar TL ek gelir yaratılacak.
Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve kamu bankalarının zararları azaltılarak 200 milyar TL hazineye kazandırılacak.
Çinli Trendyol’dan 46 milyar TL geri alınacak.
Kayıt dışılığın 1 puan düşürülmesiyle 110 milyar TL ek kaynak sağlanacak.
Bu kaynaklar sayesinde, "Refah Paketi"nin maliyeti bütçeye ek yük getirmeden karşılanabilecek.